พระยอดขุนพลพิมพ์ซุ้มข้างกนก กรุวัดพระศรีฯ ลพบุรี
"ในวงการพระเครื่อง ได้ให้ความหมายของคำว่า พระยอดขุนพล ไว้ว่า จะต้องสมบูรณ์แบบครบทั้ง ๔ ประการ"
เมืองละโว้ หรือ เมืองลพบุรี ในทุกวันนี้ เป็นเมืองสำคัญอันเก่าแก่เมืองหนึ่ง ตั้งแต่สมัยทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ ๑๑-๑๖) เคยอยู่ใต้อำนาจของมอญ และขอม จนกระทั่งในตอนต้นของพุทธศตวรรษที่ ๑๙ คนไทยจึงเริ่มมีอำนาจขึ้นในดินแดนแถบนี้
ในสมัยของ พระเจ้าอู่ทอง ปฐมกษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา โดยตั้งให้ลพบุรีมีฐานะเป็นเมืองลูกหลวง และโปรดให้ พระราเมศวร พระราชโอรสองค์ใหญ่ เสด็จขึ้นไปครองเมืองลพบุรี เมื่อ พ.ศ.๑๘๙๓ ต่อมาเมื่อ พ.ศ.๑๙๓๑ สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑ สวรรคต พระราเมศวรจึงเสด็จขึ้นครองราชย์แทน ณ กรุงศรีอยุธยา ทำให้เมืองลพบุรี ขาดผู้ดูแล ในช่วงต่อมาจึงลดความสำคัญลงไปจนกระทั่งถึงสมัย สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (พ.ศ.๒๑๙๙-๒๒๓๑) ลพบุรี จึงได้รับการทำนุบำรุงครั้งใหญ่อีกวาระหนึ่ง ทำให้เมืองลพบุรีมีความเจริญรุ่งเรืองเป็นอันมาก
ทางด้านของ พระเครื่อง เมืองลพบุรี นับได้ว่ามีกรุพระเก่าแก่มากมายอีกเมืองหนึ่งของไทย ที่โด่งดังสุดๆ คือ พระหูยาน พระร่วงหลังรางลายผ้า ฯลฯ กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ศิลปะลพบุรี สมัยขอมเรืองอำนาจพระที่ขุดได้จากกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ทุกพิมพ์ล้วนเป็นที่นิยมของวงการพระ และหนึ่งในคือ พระยอดขุนพล ที่มีเอกลักษณ์สำคัญ คือ ซุ้มเรือนแก้ว อันงดงามอลังการยิ่ง ในวงการพระเครื่อง ได้ให้ความหมายของคำว่า พระยอดขุนพล ไว้ว่า จะต้องสมบูรณ์แบบครบทั้ง ๔ ประการ คือ ๑.องค์พระจะต้องสวมมงกุฎแบบเทริดขนนก ๒.ประทับนั่งอยู่ในซุ้มเรือนแก้ว ๓.เป็นพระนั่งปางมารวิชัย และ ๔.ประทับอยู่บนฐานกลีบบัวเล็บช้าง
พระยอดขุนพล กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เมืองลพบุรี เนื้อชินเงิน ศิลปะสกุลช่างขอม ในยุคลพบุรี องค์พระจึงมีความขึงขัง และอลังการเป็นอย่างยิ่ง ตามแบบฉบับของเมืองนักรบแต่โบราณกาล ด้านพุทธคุณ ถือได้ว่า พระยอดขุนพล ลพบุรีเป็นพระสุดยอดทางด้านคงกระพันชาตรี แคล้วคลาด มหาอุด สมกับความหายากของพระที่มีอายุร่วม ๘๐๐ ปี ขนาดองค์พระกว้างประมาณ ๒.๗ ซม. สูงประมาณ ๔.๕ ซม. ราคาเช่าหาหลักแสนขึ้นไป
พระยอดขุนพล จึงจัดได้ว่า เป็นพระที่ค่อนข้างจะหายาก วงการพระเรียกว่า แบบเต็มฟอร์มครบสูตร จึงมีราคาสูงกว่าพระพิมพ์อื่นๆ อีกหลายพิมพ์ที่ไม่ครบสมบูรณ์ ซึ่งมีรูปทรงลักษณะเหมือนกันทุกอย่าง แต่ขาดเพียง ซุ้มเรือนแก้ว ซึ่งจะเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า พระร่วงนั่งเทริดขนนก พระพิมพ์นี้แตกกรุออกมาหลายจังหวัดของเมืองไทย ความงดงามอลังการของพระร่วงนั่งเทริดขนนก จึงย่อมมีน้อยกว่า พระยอดขุนพล อย่างแน่นอน ยังมี พระยอดขุนพล อีกพิมพ์หนึ่งที่ขุดพบได้จำนวนน้อยมากๆ ในกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ แม้ว่าพระพิมพ์นี้จะขาด บัวเล็บช้าง รองรับที่ฐานประทับ แต่วงการพระก็ยังยอมรับไว้ในตระกูล พระยอดขุนพล เช่นเดียวกันกับ พระเทริดขนนก ที่ได้ยอมรับไว้ในตระกูลพระยอดขุนพลเช่นกัน แม้ว่าจะขาดองค์ประกอบอีกอย่างคือ ซุ้มเรือนแก้ว ก็ตาม พระยอดขุนพล ที่กล่าวถึงนี้ คือ พระยอดขุนพล พิมพ์ซุ้มข้างกนก
พระยอดขุนพล พิมพ์ซุ้มข้างกนก เป็นพระนั่งปางมารวิชัย มีพิมพ์ที่แตกต่างกับพระพิมพ์อื่นๆ โดยช่างที่สร้างในสมัยนั้นมีจินตนาการนำศิลปะโบราณของอินเดียเข้ามาผนึกรวมผสมผสานได้อย่างเข้มขลังน่าศรัทธาเกรงขาม แต่ยังคงรักษารูปแบบเดิมในศิลปะลพบุรีไว้ให้เห็นในบางจุดเช่นที่ ซุ้มข้างองค์พระ ซึ่ง ซุ้ม ในลักษณะนี้จะพบได้ในพระของเมืองลพบุรี เช่น พระซุ้มนครโกษา ที่มีซุ้มเป็นเส้นลายขีดแบบกนกเช่นเดียวกัน เพียงแต่ขีดลายซุ้มมีขนาดเล็กกว่า และมีจำนวนขีดที่มากกว่ากัน และยังมีข้อแตกต่างในพุทธศิลป์ที่ไม่เหมือนกันอีกจุดหนึ่ง คือ พระซุ้มนครโกษา กรุวัดนครโกษา เป็นพระนั่งปางสมาธิในซุ้มเรือนแก้ว
พระยอดขุนพล พิมพ์ซุ้มข้างกนก พิมพ์นี้มีเพียงไม่กี่องค์ แทบจะนับจำนวนได้ เนื้อพระมีสีออกทางมันวาวค่อนข้างเข้มแบบเทาดำ มีไขของพระที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ซึ่งเกิดออกมาจากภายในของเนื้อพระ เกาะติดแน่นเป็นจุดต่างๆให้เห็นอยู่ทั่วองค์พระ ไขของพระเหล่านี้จึงเป็นจุดชี้ชัดถึงความเก่าแท้แน่นอนในเนื้อหาของพระที่มีอายุหลายๆ ร้อยปี นั่นเอง ด้านพุทธคุณและราคา ถือว่าสุดยอดควบคู่ไปด้วยกัน คือ สุดๆ ในด้านคงกระพันชาตรี และราคาอยู่ในระดับแพงมากๆ สมกับความหายากนั่นเอง
ข้อมูลจาก...หนังสือพิมพ์คมชัดลึก
ที่มา: www.aj-ram.com/view/พระยอดขุนพลพิมพ์ซุ้มข้างกนก กรุวัดพระศรีฯ ลพบุรี